1. Phạm vi tầm nhìn, mục tiêu của Chính sách phương Bắc mới.[1]

Thuật ngữ “Chính sách phương Bắc” mặc dù không được chính thức sử dụng nhưng có thể được tìm thấy trong Tuyên bố ngày 23/6/1973, tuyên bố mở cửa cho các nước dưới ảnh hưởng của Liên Xô, trong bối cảnh Mỹ, đồng minh của Hàn Quốc, đang cố gắng cải thiện quan hệ với Trung Quốc, đồng minh của Triều Tiên. Thông qua chính sách ngoại giao đối với Triều Tiên như vậy, Hàn Quốc đã bắt đầu một cuộc cạnh tranh toàn diện về ngoại giao đối với Triều Tiên và đây có thể được coi là khởi đầu và nguồn gốc của Chính sách phương Bắc.

Chính sách phương Bắc mới tập trung vào hợp tác công nghệ theo khu vực cụ thể để đối phó với nhiều quốc gia khác nhau, từ các nước Đông Âu đến các nước láng giềng Nga và Trung Quốc. Trọng tâm của khu vực phía Tây, bao gồm Tây Nga, Ukraine và Belarus, là hợp tác công nghệ trong các ngành công nghệ cao. Trọng tâm của khu vực phía Đông, bao gồm Viễn Đông của Nga và ba tỉnh Đông Bắc Trung Quốc, đang xây dựng thêm quan hệ đối tác chính trị và ngoại giao thực chất với hợp tác kinh tế được củng cố. Các quốc gia Trung Á như Mông Cổ cũng được chú ý trong chính sách này vì có tiềm năng lớn về phát triển tài nguyên và cơ sở hạ tầng. Dựa trên mối quan hệ lịch sử và văn hóa bền chặt, Hàn Quốc tìm cách mở rộng giao lưu với nhiều quốc gia Trung Á hơn, bao gồm Kazakhstan, Uzbekistan, Kyrgyzstan, Tajikistan và Turkmenistan. Chính sách phương Bắc như một ý tưởng để tạo ra một bối cảnh mới cho chính sách ngoại giao của Hàn Quốc đối với Châu lục.

Chính phủ Hàn Quốc đang tìm kiếm biện pháp tạo ra động lực tăng trưởng mới cho nền kinh tế và thiết lập hòa bình trên bán đảo Triều Tiên. Trong bối cảnh các mối đe dọa hạt nhân và tên lửa liên tục từ Triều Tiên, sự chú ý chuyển sang liệu cái gọi là “Chính sách phương Bắc mới” do cựu Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in công bố có tạo động lực để giải quyết tình hình bấp bênh hay không. Trong bài phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế phương Đông lần thứ ba, ông Moon nhấn mạnh sự hợp tác giữa các nước Đông Bắc Á để phát triển thành công vùng Viễn Đông sẽ là một giải pháp cơ bản khác cho vấn đề hạt nhân của Triều Tiên. Tầm nhìn mới nhằm tạo ra một lãnh thổ kinh tế khổng lồ có thể mở rộng từ bán đảo Triều Tiên và vùng Viễn Đông của Nga sang Đông Bắc Á và Á - Âu. Điểm mấu chốt của Chính sách phương Bắc mới là xây dựng một cộng đồng kinh tế Á - Âu thông qua hợp tác giữa Hàn Quốc và Nga. Ông Moon nói rằng Hàn Quốc và Nga nên hợp lực và bắt đầu các dự án kinh tế ngay lập tức, điều này cho thấy Hàn Quốc sẽ tích cực tham gia vào sự phát triển của vùng Viễn Đông của Nga. Ông đã đề xuất thiết lập 9 cầu nối giữa hai quốc gia. 9 cầu nối ở đây đề cập đến 9 lĩnh vực khác nhau, bao gồm khí đốt tự nhiên, đường sắt, cảng biển, điện lực, các tuyến vận tải biển ở Bắc Cực, đóng tàu, lao động, nông nghiệp và ngư nghiệp. Nếu điều đó xảy ra, lãnh thổ kinh tế trên bán đảo Triều Tiên sẽ mở rộng sang Á - Âu, đương nhiên sẽ khiến Triều Tiên tham gia vào các dự án phát triển. Điều đó có nghĩa là vấn đề hạt nhân của Triều Tiên cũng sẽ được giải quyết[2].

2. Các quan hệ hợp tác chủ chốt trong Chính sách phương Bắc mới của Hàn Quốc

2.1. Quan hệ hợp tác với Nga

Trong những năm gần đây, các quyết định chính sách của cả hai bên đều chú trọng vào việc gia tăng hợp tác. Năm 2012, Nga chuyển sự chú ý sang “xoay trục sang phía Đông” và vào năm 2016 đã công bố ý định thiết lập Sáng kiến Đại Á-Âu. Hàn Quốc đã triển khai Sáng kiến Á-Âu vào năm 2013 nhưng kém hiệu quả. Trong cuộc bầu cử Tổng thống Moon Jae-in năm 2017, Hàn Quốc đã công bố Chính sách Phương Bắc mới (NNP) nhằm cải thiện mối quan hệ với các nước láng giềng phương Bắc, trong đó Nga là “đối tác chính”. Chính phủ hai nước thường xuyên thảo luận về hợp tác tại các cuộc họp hàng năm của Ủy ban hỗn hợp Nga - Hàn về Hợp tác kinh tế, khoa học và công nghệ. Hàn Quốc đã đề xuất chiến lược 9 cầu nối hợp tác với Nga, liệt kê các lĩnh vực trọng tâm bao gồm khí đốt, đường sắt, cảng biển, điện, các tuyến vận tải biển Bắc Cực, đóng tàu, khu liên hợp công nghiệp, nông nghiệp và thủy sản. Ý tưởng là sử dụng những cầu nối này để tăng cường kết nối và cơ sở hạ tầng từ Hàn Quốc đến khu vực Á-Âu rộng lớn hơn. Nga cũng bày tỏ sự sẵn sàng hợp tác trong các lĩnh vực này, mong muốn đầu tư và công nghệ từ Hàn Quốc, đặc biệt là tập trung vào vùng Viễn Đông Nga. Tuy nhiên, các khoản đầu tư của Seoul vào khu vực này vẫn ở mức thấp, bất chấp những nỗ lực của Seoul trước đây nhằm khuyến khích các doanh nghiệp của mình đầu tư vào khu vực này. Các chuyên gia Nga cho rằng ở giai đoạn hiện tại, các dự án khí đốt và vận tải có thế mạnh nhất trong số 9 cầu nối. Thương mại là hình thức hợp tác kinh tế chính giữa Nga và Hàn Quốc nhưng cấu trúc của nó thiếu tính đa dạng. Nga gửi tài nguyên khoáng sản chủ yếu đến Hàn Quốc và nhận lại các sản phẩm công nghiệp, điều này khiến trao đổi song phương dễ bị tổn thương khi đối mặt với suy thoái kinh tế. Năm 2018, Hàn Quốc chiếm vị trí thứ ba (sau Trung Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ) trong số các đối tác thương mại của Nga ở châu Á, chiếm 3,6% tổng kim ngạch ngoại thương. Trong 6 tháng đầu năm 2019, kim ngạch thương mại tiếp tục tăng trưởng 20%. Về cơ cấu thương mại hàng hóa, các sản phẩm từ khoáng sản chiếm 82% xuất khẩu của Nga sang Hàn Quốc, cũng như cá và hải sản chiếm khoảng 8% vào năm 2018. Đổi lại, Hàn Quốc chủ yếu gửi sang Nga máy móc, thiết bị và phương tiện đi lại, chiếm 62% hàng nhập khẩu của Nga từ Hàn Quốc vào năm 2018. Sản phẩm hóa chất chiếm 18,7%, và kim loại và sản phẩm kim loại chiếm 9%. Nga có thặng dư thương mại với Hàn Quốc khoảng 10 tỷ USD[3].

Dưới thời Tổng thống Moon, Hàn Quốc bắt đầu thúc đẩy ký kết hiệp định thương mại tự do (FTA) với Liên minh Kinh tế Á-Âu (EAEU), đây là một phần trong nỗ lực mở rộng quan hệ hợp tác kinh tế với Nga. Tháng 6/2019 Nga và Hàn Quốc đã chính thức tiến hành đàm phán FTA trong lĩnh vực dịch vụ và đầu tư. Việc ký kết thành công thỏa thuận này có thể đóng góp vào các cuộc đàm phán FTA riêng biệt với EAEU, bao gồm Nga, Armenia, Belarus, Kazakhstan và Kyrgyzstan.

Về hợp tác đầu tư, nhìn vào phân bổ hàng năm, mức độ đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) của Hàn Quốc vào Nga ở mức thấp. Điều này được cho là do các yếu tố bao gồm sự đình trệ trong tăng trưởng của Nga và rủi ro liên quan đến các lệnh trừng phạt của phương Tây. Theo Ngân hàng Trung ương Nga, tính đến năm 2019, tổng vốn đầu tư trực tiếp từ Hàn Quốc sang Nga lên tới 2,7 tỷ USD. Con số này chiếm 0,69% tổng nguồn vốn FDI ra nước ngoài của Hàn Quốc và 0,66% tổng nguồn vốn FDI vào của Nga. Tháng 9/2017, cựu Tổng thống Moon đã quyết định tạo ra một quỹ tài chính mới trị giá 2 tỷ USD cho các dự án đầu tư chung ở Viễn Đông và mở rộng hỗ trợ tư vấn cho các doanh nghiệp. Là một phần của hoạt động này, Quỹ Phát triển Viễn Đông của Nga cũng đã ký một thỏa thuận đối tác với Ngân hàng Xuất nhập khẩu Hàn Quốc (KEXIM) và xem xét nhiều hình thức hỗ trợ chung cho các dự án có sự tham gia của các nhà đầu tư Hàn Quốc, tuy nhiên các tiến triển trên thực tế còn rất hạn chế do còn rất nhiều e ngại từ cả hai phía[4].

2.2. Quan hệ hợp tác với Liên minh Kinh tế Á - Âu (EAEU)

Liên minh Kinh tế Á - Âu do Nga dẫn đầu là một thị trường mới đầy hứa hẹn, giàu tài nguyên, bao gồm cả khí đốt tự nhiên. Khối liên minh này có tổng dân số 180 triệu người với GDP lên tới 1,8 nghìn tỷ USD. Tuy nhiên, thị trường “đại dương xanh” với tiềm năng tăng trưởng lớn này lại ít được đầu tư và phát triển, và nền tảng công nghiệp của nó còn khá yếu. Ngược lại, Hàn Quốc tự hào về công nghệ tiên tiến, trong khi nước này lại thiếu tài nguyên thiên nhiên. Nói cách khác, Hàn Quốc và Nga có cấu trúc kinh tế bổ sung cho nhau và điều này làm tăng khả năng hợp tác song phương. Hai bên cũng có chính sách khá tương đồng. Nga theo đuổi sự phát triển cân bằng lãnh thổ bằng cách gia nhập thị trường đang phát triển ở Đông Á. Nước này đang ủng hộ Chính sách Đông Á mới với mục đích xây dựng lại mình thành một quốc gia hùng mạnh trong dài hạn. Mục tiêu chính sách là nhằm thúc đẩy hợp tác kinh tế và ngoại giao với các quốc gia trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương, bao gồm Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản. Nga hy vọng sẽ trấn an vị thế của mình trong khu vực bằng cách phát triển khu vực Viễn Đông tương đối kém phát triển này. Chính sách Đông Á mới này tương tự về nhiều mặt với Chính sách phương Bắc mới của Hàn Quốc. Seoul muốn mở rộng hợp tác kinh tế ở Đông Bắc Á thông qua các dự án chung với khu vực phía Bắc. Tuy nhiên, thách thức vẫn còn rất lớn bởi đại dịch Covid-19 vẫn chưa được khắc phục hoàn toàn, cuộc xung đột Nga và Ukraine vẫn chưa tìm được lời giải, Liên minh kinh tế Á - Âu đang ở trong tình thế biến động đầy khó khăn, các quốc gia liên kết cũng đang chịu áp lực chính trị đáng kể từ phương Tây do bị gây sức ép phải từ chối hoặc giảm hợp tác kinh tế với Nga.

2.3. Tăng cường quan hệ hợp tác với 3 quốc gia Trung Á[5]

Gần đây, Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in đã có chuyến công du 8 ngày đến 3 quốc gia Trung Á là Turkmenistan, Uzbekistan và Kazakhstan. Ba nước Trung Á này có một vị trí địa chiến lược cả về kinh tế và quân sự, là trung tâm của khu vực châu Á nằm giữa Nga và Trung Quốc. Với nguồn tài nguyên dồi dào, đặc biệt là dầu mỏ và khí đốt, các nước Trung Á nhiều năm qua đã trở thành khu vực thu hút sự quan tâm đặc biệt của các nước lớn như Nga, Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản…, thậm chí còn có sự cạnh tranh gay gắt về tầm ảnh hưởng. Cuối năm 2017, Chính phủ Hàn Quốc đã quyết định hỗ trợ nguồn vốn vay 500 triệu USD trong vòng 3 năm cho Uzbekistan thông qua Quỹ Hợp tác phát triển kinh tế (EDCF). Hai bên cũng đã nhất trí việc Ngân hàng Xuất nhập khẩu Hàn Quốc hỗ trợ tài chính quy mô 2 tỷ USD cho các dự án hợp tác hai nước tại Uzbekistan. Uzbekistan còn là quốc gia có nhiều người gốc Hàn Quốc sinh sống nhất với con số khoảng 200.000 người[6].

Với Turkmenistan, thời gian qua, hai bên cũng đã tăng cường hợp tác trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là kinh tế với nhiều dự án hàng tỷ USD. Điển hình như hợp đồng hiện đại hóa hạ tầng cơ sở lọc dầu tại Turkmenistan trị giá 940 triệu USD hay một hợp đồng xây dựng nhà máy sản xuất khí đốt tại nước này trị giá 3,89 tỷ USD, vốn được ký kết thực hiện từ năm 2015. Chính phủ Turkmenistan cũng kỳ vọng, Hàn Quốc sẽ có thêm nhiều công ty tham gia vào các dự án phát triển tại khu mỏ khí Galkynysh - nơi có trữ lượng lớn thứ hai thế giới.

Hàn Quốc và Kazakhstan sẽ mở rộng hợp tác sang các lĩnh vực của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, chăm sóc sức khỏe và khám phá không gian. Tại cuộc gặp thượng đỉnh với Tổng thống Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev tại Nhà Xanh (8/2021), hai bên đã thông qua Tuyên bố 24 điểm, trong đó, nhất trí tăng cường hợp tác nhằm tạo sức mạnh tổng hợp giữa chính sách Thỏa thuận mới (New Deal) của Hàn Quốc và Kế hoạch phát triển quốc gia năm 2025 của Kazakhstan. Quốc gia Trung Á này đã thể hiện sự quan tâm sâu sắc đến các dự án chung về cơ sở hạ tầng kỹ thuật số, công nghệ AI và không gian. Kazakhstan là đối tác thương mại và điểm đến đầu tư lớn nhất của Hàn Quốc ở Trung Á, với khối lượng thương mại song phương trong năm 2019 đạt mức cao nhất mọi thời đại là 4,2 tỷ USD. Hai bên cũng nỗ lực làm sâu sắc hơn tình hữu nghị giữa nhân dân hai nước thông qua các hoạt động giao lưu văn hóa khác nhau vào năm 2020 khi đánh dấu 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao. Hai bên cũng nhất trí về tầm quan trọng của đối thoại và hợp tác giữa hai miền Triều Tiên, trong đó Kazakhstan tái khẳng định tiếp tục ủng hộ tiến trình hòa bình trên bán đảo Triều Tiên. Các nhà lãnh đạo nhất trí đạt được tiến bộ hơn nữa trong các lĩnh vực khác nhau, bao gồm công nghiệp, khoa học và chăm sóc sức khỏe dựa trên chương trình hợp tác kinh tế Làn gió trong lành được khởi động vào năm 2019.

Thời gian qua, các nước Trung Á điển hình như Kazakhstan liên tục nâng tầm quan hệ với Mỹ, Liên minh châu Âu (EU) hay Trung Quốc. Ngày 14/9/2022 Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có chuyến công du nước ngoài đầu tiên sau dịch Covid-19 tới thăm Kazakhstan. Tất nhiên, đối tác Hàn Quốc với nền kinh tế phát triển hàng đầu khu vực cũng là một trong những lựa chọn tốt để các nước Trung Á đa dạng hóa mối quan hệ, tìm kiếm những thỏa thuận hợp tác để có thể tự chủ hơn nữa về mọi mặt.

2.4. Quan hệ hợp tác với Trung Quốc

Trung Quốc hiện là đối tác thương mại, thị trường xuất khẩu và thị trường nhập khẩu lớn nhất của Hàn Quốc. Kim ngạch thương mại với Trung Quốc chiếm 25% tổng kim ngạch thương mại của Hàn Quốc. Năm 2019 quy mô thương mại hai nước đã tăng lên 284,5 tỷ USD, Hàn Quốc xuất khẩu sang Trung Quốc 173,5 tỷ USD, lượng khách du lịch Trung Quốc đến Hàn Quốc năm 2019 vào khoảng 6 triệu lượt người. Tổng đầu tư của Hàn Quốc vào Trung Quốc năm 2018 đạt 5,66 tỷ USD. Phần lớn hàng xuất khẩu của Hàn Quốc sang Trung Quốc là các sản phẩm trung gian, nhiều sản phẩm được Trung Quốc chế biến lại và bán cho Mỹ. Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung đã gây ra những thiệt hại nhất định cho Hàn Quốc, song những nỗ lực của Trung Quốc và Hàn Quốc nhằm tăng cường hợp tác kinh tế đã giảm thiểu tác động đó. Cựu Tổng thống Moon Jae-in tuyên bố cam kết nỗ lực nhằm kết nối các chính sách phương Bắc mới và phương Nam mới của ông với sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc. Sự hợp tác này thể hiện các chính sách đối ngoại mới của chính quyền Hàn Quốc nhằm tìm cách thúc đẩy hợp tác kinh tế và ngoại giao với các nước Á - Âu như Nga và các nước Đông Nam Á. Hàn Quốc hy vọng sẽ có sự hỗ trợ của Trung Quốc trong việc khiến Triều Tiên thích ứng tốt hơn với các yêu cầu phi hạt nhân hóa. Đầu tiên là giải quyết vấn đề THAAD với Trung Quốc. Kể từ Mỹ khi triển khai THAAD tới Hàn Quốc vào mùa hè năm 2016, Trung Quốc đã áp đặt các biện pháp trừng phạt kinh tế. Sau chuyến thăm của ông Moon tới Trung Quốc năm 2017 thì vẫn chưa có cuộc chuyến thăm đáp lại nào của ông Tập tới Hàn Quốc. Gần đây (9/8/2022), Ngoại trưởng Hàn Quốc Park Jin đã có cuộc gặp với người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị tại thành phố Thanh Đảo. Ông Vương tuyên bố ủng hộ việc phát triển quan hệ song phương hướng đến nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược. Tuy nhiên, vẫn còn điểm bất đồng lớn giữa hai nước láng giềng Bắc Á.

2.5. Quan hệ hợp tác với Mông Cổ

Trong cuộc gặp thượng đỉnh cấp cao Mông Cổ - Hàn Quốc ngày 10/9, ông Khurelsukh và ông Moon lưu ý rằng, trong hơn 30 năm qua, quan hệ và hợp tác Mông Cổ - Hàn Quốc đã phát triển nhanh chóng. Ông Moon cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của Mông Cổ trong Chính sách hướng Bắc Mới của Hàn Quốc. Trong bài phát biểu của mình, ông cam kết sự hợp tác của Hàn Quốc trong kế hoạch phát triển dài hạn của Mông Cổ (Tầm nhìn 2050). Hai bên đã quyết định nâng quan hệ lên tầm đối tác chiến lược. Trong khuôn khổ quan hệ đối tác chiến lược Mông Cổ - Hàn Quốc mới được thiết lập, hai nước đã nhất trí đóng vai trò quan trọng trong việc củng cố hòa bình và phát triển bền vững ở khu vực và quốc tế theo cách tiếp cận chính sách đối ngoại đa diện. Hai bên đồng ý làm sâu sắc hơn các mối quan hệ kinh tế cùng có lợi và bổ sung bằng cách sử dụng các lợi thế và tiềm năng phát triển của hai nước, chẳng hạn như công nghệ tiên tiến của Hàn Quốc và tài nguyên thiên nhiên phong phú của Mông Cổ.

Hàn Quốc sẽ tiếp tục tìm kiếm các dự án hợp tác khác nhau với Mông Cổ, hỗ trợ quá trình phục hồi kinh tế sau dịch của Mông Cổ thông qua hỗ trợ phát triển chính thức. Hàn Quốc cũng tìm kiếm sự hợp tác trong các dự án dựa trên Tầm nhìn 2050 và đề nghị hỗ trợ quá trình thực hiện chính sách của Mông Cổ. Tuyên bố chung cũng đề cập đến giáo dục, khoa học và công nghệ, các vấn đề môi trường, sức khỏe cộng đồng, văn hóa và du lịch. Hai bên cam kết tiếp tục điều hành Ủy ban chính phủ chung Hàn Quốc - Mông Cổ và nỗ lực bắt đầu các cuộc đàm phán sớm về một thỏa thuận đối tác kinh tế; thúc đẩy hợp tác song phương và khu vực ở khu vực phương Bắc mới bằng cách kết nối Sáng kiến ​​Cộng đồng Đường sắt Đông Á do Hàn Quốc đề xuất với Kết nối nguồn điện khu vực Đông Bắc Á do Ủy ban Kinh tế và Xã hội của Liên Hợp Quốc về châu Á - Thái Bình Dương tiến hành.

Bên cạnh đó, chương trình xây dựng cơ sở hạ tầng Steppe Road của Mông Cổ được thiết kế để thúc đẩy nền kinh tế Mông Cổ thông qua giao thông vận tải xuyên biên giới. Tháng 9/2014, theo sáng kiến ​​của Mông Cổ, về nguyên tắc, Mông Cổ, Trung Quốc và Nga đã đồng ý xây dựng “Con đường Thảo nguyên” ở Mông Cổ, khôi phục mạng lưới giao thông thời tiền hiện đại tạo thuận lợi cho thương mại giữa Trung Quốc và Nga, 5 hành lang lớn về vận tải và hậu cần giữa Trung Quốc - Mông Cổ - Nga.

2.6. Quan hệ hợp tác với Triều Tiên

Triều Tiên là một quốc gia bị cô lập đang muốn tìm kiếm hợp tác kinh tế với một số quốc gia do Trung Quốc đứng đầu. Các dự án ba bên liên quan đến hai miền Triều Tiên và Nga, có liên quan đến các dự án quốc tế ở Âu - Á vẫn là công cụ thiết thực duy nhất để Triều Tiên tham gia hợp tác kinh tế khu vực. Bằng cách tham gia xây dựng và sử dụng cơ sở hạ tầng, những lợi ích kinh tế mà Triều Tiên thu được từ việc tham gia vào các dự án cơ sở hạ tầng sẽ khiến nước này nhận ra nhu cầu sử dụng vị trí địa chính trị của mình và trở thành một đối tác trong tương tác kinh tế khu vực. Cựu Tổng thống Moon với Bản đồ kinh tế mới của bán đảo Hàn, thể hiện sự hợp tác giao thông ưu tiên với miền Bắc. Chính phủ Hàn Quốc thậm chí còn phân bổ 263 triệu USD trong ngân sách cho năm 2019 cho kết nối và hiện đại hóa đường sắt và đường bộ liên Triều. Bình Nhưỡng cũng bày tỏ sự quan tâm đến dự án này và đã đồng ý thực hiện một nghiên cứu chung tại chỗ về các tuyến đường sắt và đường cao tốc của Triều Tiên và tổ chức lễ động thổ tại ga Panmun ở thành phố Kaesong vào tháng 12 năm 2018. Bất chấp những diễn biến tích cực như vậy, năm 2019 hai bên đã gặp phải mộ t bế tắc mới trong đối thoại Mỹ - Triều Tiên, cũng như chấm dứt trao đổi liên Triều.

3. Một số khó khăn, thách thức đặt ra

Các dự án chung liên quan đến Hàn Quốc, Triều Tiên và Nga bao gồm kết nối tuyến đường sắt xuyên biên giới liên Triều với đường sắt xuyên Siberia, cũng như thiết lập lưới điện đang phải đương đầu với nhiều thách thức, trở ngại. Đối với các dự án ba bên, sự tham gia của Triều Tiên là rất cần thiết. Tuy nhiên, do Triều Tiên phải chịu các lệnh trừng phạt quốc tế do quá trình phát triển vũ khí hạt nhân không ngừng của nước này nên cả Hàn Quốc và Nga đều gặp khó khăn trong việc thực hiện các chính sách tương ứng. Để thực hiện chính sách này cần phải xây dựng “9 cầu nối”, bao gồm kết nối đường sắt và phát triển các cảng, nhưng không thể xây dựng cơ sở hạ tầng mà không có sự tham gia của Triều Tiên. Tuy nhiên, hiện Triều Tiên đang phải chịu các lệnh trừng phạt cứng rắn của cộng đồng quốc tế do các vụ thử tên lửa hạt nhân liên tục gần đây.

Thực tế là Hàn Quốc có thể bị ảnh hưởng tiêu cực bởi các ảnh hưởng của cấu trúc khu vực và toàn cầu của Mỹ, Trung Quốc và đối đầu Mỹ - Nga, cũng như các vấn đề vũ khí hạt nhân của Triều Tiên, chiến tranh Nga-Ukraine. Đặc biệt, khi cuộc đối đầu giữa Mỹ và Nga chưa được giải quyết và các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với Nga không được dỡ bỏ, thì việc tạo ra hợp tác khu vực ở Đông Bắc Á và cuộc hành quân tới Á - Âu có thể bị hạn chế đáng kể. Tình hình như vậy có thể mang lại những tác động làm trì hoãn việc thúc đẩy các lợi ích chiến lược của Trung Quốc và Nga.

Chiều hướng địa chính trị sẽ còn phức tạp hơn trong một thế giới đang trải qua đại dịch, khi trật tự khu vực trải qua một sự thay đổi, với sự cạnh tranh ngày càng cao giữa cường quốc đã được thành lập và đang trỗi dậy. Vấn đề Triều Tiên, biển Hoa Đông, Đài Loan, THAAD Hàn Quốc, đối đầu Mỹ - Trung, phương Tây - Nga, chiến tranh Nga-Ukraine, tất cả đều có nguy cơ làm đảo lộn hòa bình ở Đông Bắc Á. Vì cả Nga và Hàn Quốc đều không thấy mình là những người thiết lập quy tắc theo trật tự phổ biến nên họ sẽ cần phải xây dựng các mối quan hệ đa dạng trong khu vực. Lập trường của Nga và Hàn Quốc đối với các vấn đề khu vực - dựa trên mối quan hệ tương ứng với Trung Quốc và Mỹ - cũng sẽ ảnh hưởng đến các mục tiêu địa chính trị của họ trong những năm tới. Thiết lập quan hệ ngoại giao với Nga, Trung Quốc và các nước phương Bắc mới là một bước tiến lớn đối với Hàn Quốc nhằm cân bằng chính sách ngoại giao lấy phương Tây làm trung tâm. Tuy nhiên, tư duy ngoại giao của Hàn Quốc dường như vẫn duy trì như trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, thay vì chuyển thành một chiến lược ngoại giao toàn cầu cân bằng giữa Mỹ, Tây Âu và Nga, Trung Quốc.

4. Kết luận

Trong bối cảnh Trung Quốc cam kết tăng cường kết nối hậu cần trong khu vực với “Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường” đang được thúc đẩy như một dự án ưu tiên quốc gia, Nga và Mông Cổ cũng đang thực hiện “Chính sách phương Đông Mới” và “Dự án Con đường thảo nguyên”, Hàn Quốc đang thúc đẩy “Chính sách phương Bắc mới” thì các sáng kiến ​​của mỗi quốc gia Hàn Quốc, Trung Quốc, Mông Cổ và Nga có thể mở ra nhiều ngã rẽ. Do đó, dư địa để mở rộng và phát triển các cơ hội hợp tác đa phương là rất lớn. Chính sách phương Bắc mới là một tầm nhìn đầy tham vọng có thể mở rộng bản đồ kinh tế của bán đảo Hàn và tạo ra sự thay đổi đối với Triều Tiên và Hàn Quốc. Hy vọng Chính phủ Hàn Quốc sẽ đưa ra nhiều kế hoạch hành động để chính sách này sẽ đóng vai trò là bước đệm cho hòa bình và thịnh vượng ở Đông Bắc Á. Hàn Quốc và Nga trước mắt có thể tập trung vào hợp tác song phương hay ba bên Hàn - Nhật - Nga, Hàn - Trung - Nga cho tới khi các điều kiện liên quan đến Triều Tiên được cải thiện, sau đó có thể từng bước phát triển thành hợp tác ba bên Hàn - Nga - Triều hay Hàn - Trung - Triều. Cần có các kế hoạch, chính sách, lĩnh vực đầu tư phát triển cụ thể cho từng khu vực (vùng) hợp tác nhỏ phù hợp với tiềm năng, lợi thế và lợi ích chiến lược (địa chính trị, địa kinh tế) chung và riêng của Hàn Quốc cũng như các nước phương Bắc, thu hút các nguồn lực đầu tư từ bên ngoài khu vực.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Choo Jaewoo (2020), South Korea’s China Policy, EAI Background Brief No. 1534. 28 May.

2. KBS World Vietnamese (2017), Liệu “Chính sách phương Bắc mới” sẽ trở thành giải pháp hòa bình cho những rủi ro địa chính trị trong khu vực? 18-09, http://rki.kbs.co.kr/ service/contents_view.htm?lang=v&menu _cate=business&id=&board_seq=146637

3. Kwon Mee-yoo, New Northern Policy shows some results, but lacks deeper philosophy, https://www.koreatimes.co.kr/www/nation/2021/08/120_314235.html, 21/08/2021.

4. Liudmila Zakharova (2019), Economic Relations between Russia and South Korea in the New Northern Policy, Korea Economic Insttute of America, Academic Paper Series, December 10.

5. Min-Geun Song (2019), “The Characteristics of South Korea’s New Northern Policy and Cooperation with Eurasia Countries’ Initiatives Focused on China, Mongolia and Russia”, Journal of Digital Convergence, Vol. 17, No. 7.

6. Joungho Park, Minhyeon Jeong, Boogyun Kang, Dongyeon Jeong, Chorong Kim, Sunghoon Jeh, Sergey Lukonin, Ekaterina Zaklyazminskaya (2020), Study on the Improvement of Koreaʹs New Northern Economic Cooperation Governance: Focusing on Russia, KIEP, World Economy Brief, Vol.10, No.27, October 8.

7. Shin, Beom Shik (2018), Northern Policy of South Korea - Historical Retrospect and Future Prospect, Seoul National University, https://www.researchgate.net/publication/330101566.